EPS/ABLASYON NEDİR?

EPS (Elektrofizyolojik Çalışma) NEDİR?

EPS, Elektrofizyolojik Çalışma denilen tanısal bir incelenmenin İngilizce kısaltılmış halidir. Bu inceleme kalbin ritm ve iletim sisteminin hastalıklarının tanısında kullanılır. Çarpıntıların araştırılmasında, bayılmaların araştırılmasında veya diğer kalp incelemelerinde tespit edilen bir takım bozuklukların araştırılmasında, bu işlemin yapılmasına gereksinim duyulabilir. İşlemin temelinde çevresel damar yolları ile kalbe gönderilen elektrod kateterler aracılığı ile kalbin içinden elektriksel sinyalleri kaydetmek ve küçük eletriksel uyarılar vererek çarpıntı nedeni olabilecek ritm bozuklularını ortaya çıkarmak vardır. İşlem kabaca, dışarıdan koroner anjiyografiye benzer. Burada da hastanın hastaneye yatması, işleme hazırlanması, anjiyo gibi işlemlerin yapıldığı laboratuara getirilmesi ile işleme başlanır.

Çoğunlukla kasıktan geçen toplardamarlara yerel uyuşturucular yapılarak girilir (anjiyoda aynı bölgedeki atardamara girilir), sağlanan yollar aracılığı ile kalp içine, içinde tellerin olduğu, üzeri plastik benzeri maddeler kaplı özel malzemeler (elektrod kateter) yerleştirilir. Daha sonra bu kateterler aracılığı ile kalbin içinden çeşitli noktalardan kayıtlar alınır, küçük elektriksel uyarılar verilerek, hastanın çarpıntı yakınmasına neden olabilen ritm bozukluğu ortaya çıkarılmaya çalışılır. İşlem tümüyle 20-30 dakika sürer. İşlem esnasında genel anestezi yapılmaz (uyutulmaz). Sadece yerel olarak kasık bölgesi uyuşturulur. Ancak, çok heyecanlı ve tedirgin hastalarda ek olarak damar yoluyla teskin edici ilaçlar verilebilir. İşlem sonrası hasta yatağına gönderilir. 6 saat ile 12 saat arasında da evine gidebilir. İşlem sonucunda, hastanın çarpıntısına bir ritm bozukluğunun neden olup olmadığı, oluyorsa ne tip bir ritm bozukluğu olduğu, bayılmalarının nedeninin kalp ile ilgili bir neden olup olmadığı, kalbin elektriksel sisteminde hayati önemde bir bozukluk olup olmadığı tespit edilmiş olur.

ABLASYON NEDİR?

Ablasyon Latince kökeni itibari ile yok etme, ortadan kaldırma anlamına gelmektedir. Bizim kalp hastalılarında (kardiyolojide) kullandığımız şekli genellikle kateter ablasyon şeklindedir. Burada EPS bölümünde tanımladığımız elektrod kateterlerin biraz daha değişik formunda olan özel kateterler aracılığı ile (ablasyon kateteri), kalbde ritm bozukluğuna neden olan 3-5 mm’lik bir alan tahrip edilir. Bu sayede, örneğin çarpıntıya (taşikardiye) yol açan bir odak ortadan kaldırılarak, hastanın çarpıntı probleminden kurtulması sağlanır. Bu tedavi yöntemi ya EPS denilen işlemin devamı şeklinde, ya da ikinci seansta gerçekleştirilir. İşlem aynen EPS’de olduğu gibi gerçekleşir. Hasta iki işlem arasındaki farkı ayırt edemez. Sadece ablasyonda işlem süresi 1-2 saati bulabilir. Bunun nedeni taşikardiye neden olan küçük odağın bulunması ve buranın tahrip edilmesinin EPS’ ye göre daha uzun sürmesidir. Tahrip etme işlemi ya radyofrekans akım ile ısıtarak, ya da kriyotermal enerji ile dondurularak yapılır. İşlem temelde ağrısızdır. O nedenle genel anestezi altında yapılmaz. Sadece işlemin uzunluğu, kalbde bazı yerlerin biraz ağrılı olması nedeniyle damardan sakinleştiriciler daha sık kullanılır. İşlem sonrası hasta çarpıntı yakınmasından tamamen (ilaçsız olarak) kurtulabilir. Bu açıdan bu tedavi yöntemi bir çok hastalıktaki, bir çok tedavi yöntemi arasında tam kür (tam iyileşme) sağlayabilen nadir tedavi yöntemlerinden biridir.

EPS VE ABLASYONU NEREDE YAPTIRABİLİRİM?

Ülkemizde artık bir çok Üniversite Hastanesi, Özel Hastane ve Devlet Hastanesinde bu işlemler yapılabilmektedir. Ancak, her işlem (özellikle ablasyon için) her merkezde yapılmayabilir. Bu konuda doktorunuzdan görüş almanız, bazı özellikli işlemler için belli başlı bazı merkezlere başvurmanız gerekebilir.

Elektrofizyoloji çalışma (EPS) nasıl yapılır ?

Elektrofizyolojik çalışmada (EPS) hastanın hissettiği işlem koroner anjiyografi işlemine çok benzer. Anjiyografide olduğu gibi sağ veya sol kasık damar yolları açılır. Buradan kateter denilen ince yumuşak plastik kaplı teller kalp içine gönderilir ve kalp içinden değişik noktalardan elektriksel kayıtlar alınır. Koroner anjiyografi yönteminde ise kalp damarları (koroner damarlar) benzer ama içi boş kateterler yoluyla özel X-ışını ile görülebilen boyalarla doldurularak darlık olup olmadığına bakılır. Elektrofizyolojik çalışma işlemi koroner anjiyografi işleminden biraz daha uzun sürer. Çünkü küçük elektriksel uyarılar ile hastanın çarpıntı olarak hissettiği ritim bozukluğu oluşturulmaya çalışılır. Bu esnada hasta çarpıntı hisseder. Hasta hissi açısından koroner anjiyografiden en önemli fakı budur. Koroner anjiyografi esnasında bir şey hissedilmez iken, elektrofizyolojik çalışmada uyarı verildiği döenmelerde çarpıntı hissedilir. Onun dışındaki tüm süreçler benzerdir. Elektrofizyoloji çalışma (EPS) işlemi yaklaşık 10-30 dakika arasında sürer. Eğer bu işlem esnasında bir ritim bozukluğu tespit edilir ve bu ritim bozukluğunun ablasyon ile tedavi mümkün ise ablasyon işlemine geçilir.

Ablasyon işlemi nedir?

Ablasyon işleminde kateter denilen plastik kaplı, ince, yumuşak teller aracılığı ile kalp içinde ritim bozukluğundan sorumlu odak veya odaklar radyo dalgaları ile tahrip edilir. Tahrip edilen odak birkaç milimetredir ve ritim bozukluğundan sorumludur. Bu işlem kalp içinde birkaç milimetre büyüklüğünde bir odağın aranmasını da içerdiğinden on dakika ile bir saat arasında sürebilir. İşlem elektrofizyoloji çalışmada olduğu gibi ağrısızdır. Hasta standart ablasyon işlemi esnasında ağrı hissetmez. Çünkü çoğunlukla kalp içinde ablasyon yapılan bölgelerde ağrı sinirleri yoktur.

Elektrofizyoloji çalışma (EPS) ve ablasyon işlemi sırasında ağrı duyar mıyım ?

Elektrofizyoloji çalışma (EPS) temelde ağrısız bir işlemdir. Sadece damar girişi yapılan kasık bölgesine yerel ağrı kesici uygulanır ve burada damar yolu açılması esnasında biraz rahatsızlık olabilir. Bazı hastalar kateterler damar içinde ilerlerken onu dokunma hissi olarak hissedebilirler. İşlemin devamında ağrı olmaz ancak ritim bozukluğunu oluşturma işlemi esnasında çarpıntı hissedilir. Tüm işlemeler esnasında hastanın konforunu sağlamak için hafif sakinleştiriciler uygulanabilir.

Standart ablasyon işlemi de elektrofizyolojik çalışmanın devamında yapılan temelde ağrısız bir işlemdir. Nadiren bazı özel bölgelere ablasyon yapılırken saniyeler süren ağrı olabilir. Genelde işlem elektrofizyolojik çalışmadan daha uzun sürdüğünden bir çok operatör hastaya sakinleştirici ilaç vererek işlem sırasında hastanın konforlu olmasını sağlar.

Elektrofizyolojik çalışma (EPS) ve ablasyon işleminin riskleri nelerdir?

Elektrofizyolojik çalışma (EPS) işlemi bir tanı işlemidir. Kardiyoloji alanında yapılan girişimsel işlemler arasında en düşük riskli işlemlerden biridir. Koroner anjiyografiden bile daha düşük riskli olarak kabul edilir. Ablasyon işleminde tedavi bileşeni de olduğundan risk biraz daha fazla olabilir. Ama bu dahi nispeten düşük riskli bir işlemdir. Daha önce de belirtildiği gibi ritim bozuklukları olanlarca nedenden oluşabildiğinden yapılan ablasyon işleminde kalp içinde çalışılan bölge farklıdır. Çalışılan bölgeye göre risk de bir miktar farlılıklar gösterebilir. Bu konuda doktorunuz size risk bilgilendirmesi yapacaktır. Genel olarak elektrofizyolojik çalışma ve standart ablasyon işlemleri düşük riskli işlemlerdir. Ama sonuçta kalp ile ilgili girişimsel işlemler olduğu, bir hastalığın tanı ve tedavisi için ihtiyaç duyulduğu için yapıldığı unutulmamalıdır.

Elektrofizyoloji çalışma (EPS) ve ablasyon işlemi için hastanede yatmam gerekir mi?

Elektrofizyolojik çalışma çoğunlukla toplar damar yollarının kullanıldığı tanısal bir işlemdir. Ortalama o ila otuz dakika süren işlem sonrası damar yolları çekilir, kanama kontrolü yapılır ve birkaç saat içinde hasta evine gönderilir. Ablasyon işlemi bir tedavi yöntemidir. İşlem hasta açısından elektrofizyolojik çalışmaya benzerse de kanama kontrolü ve güvenlik nedeniyle 12-24 saat hastanede kalınması gerekebilir. Taburculuk sonrası damar girişi yapılan kasık damarlarında problem yok ise hemen normal gündelik yaşantıya ve işe dönülür.

Elektrofizyoloji çalışma (EPS) ve ablasyon bana gerekir mi?

Eğer çarpıntı yakınmanız varsa, yakınmanızın nedeni konusunda tanı konulamamış ise veya ilaç tedavisinden yarar görmemiş iseniz veya ilaç kullanmak istemiyorsanız hekiminize danışarak güvenle elektrofizyolojik çalışma (EPS) ve ablasyon işlemi yaptırabilirsiniz. Hekiminiz bu işleme ihiyacınız olup olmadığını ve işlemden yarar görüp görmeyeceğiniz konularında size yol gösterecektir.